Een kind dat op 4-jarige leeftijd ernstige obesitas heeft en niet afvalt, heeft een levensverwachting van slechts 39 jaar. Aan de andere kant kan gewichtsverlies tientallen levensjaren ‘teruggeven’. Dit blijkt uit een wereldwijde modelleringsstudie waarvan de resultaten zijn gepresenteerd tijden ECO (12-15 mei).
Betrouwbare inschatting
Met dit ‘early onset obesitasmodel’ kunnen de onderzoekers een betrouwbare inschatting geven van het effect van obesitas op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en de levensverwachting. Hierbij hebben zij vier belangrijke variabelen meegenomen: de leeftijd waarop obesitas begint, duur van obesitas, onomkeerbare risicoaccumulatie (de risico’s op obesitas gerelateerde gezondheidseffecten die zelfs na gewichtsverlies blijven bestaan) en de ernst van obesitas.
50 lopende klinische onderzoeken
De data die in het model zijn gebruikt zijn afkomstig van 50 lopende klinische onderzoeken naar obesitas en aan obesitas gerelateerde comorbiditeiten. Meer dan 10 miljoen deelnemers uit landen over de hele wereld nemen deel aan deze studies, van wie ongeveer 2,7 miljoen tussen de 2 en 29 jaar.
BMI Z-scores
De ernst van obesitas is gebaseerd op BMI Z-scores. Dit is een maatstaf die aangeeft hoe sterk de BMI van een persoon afwijkt van de normale BMI voor leeftijd en geslacht, waarbij een hogere waarde voor een hoger gewicht staat. Zo heeft een 4-jarige jongen met een gemiddelde lengte van 103 cm en een “normaal” gewicht van ongeveer 16,5 kg bijvoorbeeld een BMI Z-score van 0. Een jongen van dezelfde leeftijd en lengte die 19,5 kg weegt heeft een BMI Z-score van 2, wat net in het zwaarlijvige bereik ligt, en iemand die 22,7 kg weegt heeft een BMI Z-score van 3,5, wat wijst op ernstige obesitas.
Diabetes type 2
Wanneer een 4-jarig kind met een BMI Z-score van 3,5 (ernstige obesitas) niet afvalt, heeft dit kind 27% kans om diabetes type 2 te ontwikkelen op de leeftijd van 25 jaar en een kans van 45% om diabetes type 2 te ontwikkelen op 35-jarige leeftijd. Een kind met een BMI Z-score van 2 op 4-jarige leeftijd heeft 6,5% op diabetes type 2 op de leeftijd van 25 en 22% kans op de leeftijd van 35 jaar.
Lange termijn
Het was ook mogelijk om het effect van gewichtsverlies op de levensverwachting en de gezondheid op lange termijn te modelleren. Een 4-jarig kind met een BMI Z-score van 4 dat vervolgens niet afvalt, heeft bijvoorbeeld een levensverwachting van 37 jaar en een risico van 55% om diabetes type 2 te ontwikkelen op 35-jarige leeftijd. Gewichtsverlies dat resulteert in een BMI Z-score van 2 (net in het zwaarlijvige bereik) op 6-jarige leeftijd, zal de levensverwachting verhogen tot 64 jaar en het risico op diabetes type 2 verminderen tot 29%.
Levensverwachting
Een hogere BMI Z-score op jonge leeftijd leidt tot een lagere levensverwachting: een BMI Z-score van 2 op 4-jarige leeftijd verlaagt de gemiddelde levensverwachting van 80 tot 65 jaar (23,5 DALY’s, disability-adjusted life year). De levensverwachting wordt verder teruggebracht tot 50 jaar voor een BMI Z-score van 2,5 en 39 jaar voor een BMI Z-score van 3,5 op 4-jarige leeftijd. Ter vergelijking: een BMI Z-score van 3,5 op 12-jarige leeftijd zonder daaropvolgende gewichtsvermindering levert een gemiddelde levensverwachting van 42 op jaar (46 DALY’s).Zie tabel.
Impact van leeftijd bij aanvang en omvang van obesitas op DALY
- Het model maakt het mogelijk om de impact van obesitas op jonge leeftijd in te schatten wat betreft de levensverwachting, DALY’s (DALY, disability-adjusted life year) en comorbiditeiten.
- Zowel de omvang als de duur van obesitas zijn van cruciale determinanten van uitkomsten.
- De leeftijd waarop obesitas begint, heeft een groot effect op de levensverwachting: hoe jonger, hoer meer verloren levensjaren
Vroege diagnose en passende behandeling
Dit is het eerste model waarmee de impact van obesitas op jonge leeftijd op de levensverwachting kan worden ingeschat. De leeftijd waarop obesitas zich manifesteert, vooral bij jonge kinderen, heeft een zeer negatief effect op de levensverwachting. De onderzoekers benadrukken de noodzaak en de voordelen van een vroege diagnose en een passende behandeling om hiermee de ontwikkeling van comorbiditeiten te beperken.