Komende jaren verandert er veel voor kinderen met obesitas. Kinderarts en endocrinoloog Erica van den Akker vertelde over hormonen en het printen (!) van medicijnen voor kinderen tijdens haar oratie eind april. Ze hield haar openbare rede vanwege haar benoeming tot hoogleraar Kinderendocrinologie.

Een vijftienjarig meisje aan de nachtelijke beademing vanwege slaapapneu. Een jongen van zeven jaar met leververvetting of een puber met diabetes type 2. Erica van den Akker lepelt een aantal kinderen op die zij ziet in de spreekkamer als kinderarts. Nu ze hoogleraar Kinderendocrinologie is, wil ze onderzoek doen naar wat zij kan betekenen voor kinderen die ernstig overgewicht en obesitas hebben en bij wie niks lijkt te werken. ‘We willen zo snel mogelijk kinderen helpen om een gezonder gewicht te bereiken. Want op latere leeftijd krijgen zij gezondheidsproblemen. Bijvoorbeeld als er diabetes type 2 ontstaat ten gevolge van de obesitas, kan schade ontstaan aan de nieren, het netvlies van de ogen, hun hart en bloedvaten – en die aandoeningen zijn op latere leeftijd onomkeerbaar.’

Belangrijk hormoon

Hormonen spelen daarbij een belangrijke rol – daarvan hebben we er maar liefst vijftig in ons lichaam. ‘Een van de meest voorgeschreven medicijnen zijn corticosteroïden. Dat helpt tegen bijvoorbeeld astma, hooikoorts en eczeem, maar kan ook een gewichtsverhogende werking hebben.’ Corticosteroïden zullen niet lang meer het meest worden voorgeschreven, verwacht ze. ‘Een ander hormoon gaat de komende vijf jaar belangrijker worden.’ Later zal ze verklappen welk: het hormoon GLP-1-receptoragonist. Dat werkt bij diabetes type 2 en om obesitas terug te dringen. ‘Zo’n 2% van de volwassenen in de VS heeft het nu al op recept. Ook voor kinderen vanaf twaalf jaar mag het worden voorgeschreven, maar het wordt nog niet vergoed.’

Honderden medicijnen

Van den Akker vertelt tijdens haar oratie dat er nu slechts een aantal medicijnen op de markt is, maar dat er honderden medicijnen in testfases zitten. Dat betekent dat de behandelmogelijkheden met medicatie toenemen. ‘Of we dan te veel medicaliseren? Die gedachte heb ik ook regelmatig. Natuurlijk is voorkomen beter of het overgewicht en de obesitas oplossen met een gezonde leefstijl’, stelt ze vast. ‘Maar als kinderen op een punt komen dat gezond eten en bewegen niet meer helpt, kan medicatie werken om nare ziektes en aandoeningen in de toekomst te voorkomen.’

3D-printen

De kersverse hoogleraar ziet ook een andere ontwikkeling als het over medicijnen gaat: het 3D-printen van medicatie voor kinderen. Nodig, want voor kinderen is vaak niet de juiste dosering voor handen. Overigens is er ook een wereld te winnen als het gaat over de juiste hoeveelheid toedienen van medicijnen. Ook van andere medicatie dan die tegen obesitas. Van den Akker: ‘Want als je obesitas hebt, heb je bijvoorbeeld grotere hoeveelheden antibiotica of paracetamol nodig dan de standaarddosering vanwege het gewicht. Maar voor kinderen met obesitas weten we nog niet welke dosering dan wel goed is.’ Voor de hoogleraar Kinderendocrinologie valt er komende jaren dus nog genoeg te onderzoeken om een steentje bij te dragen aan de gezondheid van kinderen.

Bekijk de oratie van Erica van den Akker hier terug (vanaf minuut 22)