Voor de menopauze zijn vrouwen met obesitas relatief beschermd tegen cardiometabole ziekten in vergelijking met mannen van dezelfde leeftijd en eenzelfde BMI. Dit verandert na de menopauze. Wat verklaart deze sekseverschillen?
Verschil in vetopslag
Volgens prof. Gijs Goossens van het Institute of Nutrition and Translational Research in Metabolism (Maastricht UMC+) is dit verschil in risico deels te verklaren doordat de vetopslag bij vrouwen anders is dan bij mannen. Mannen hebben relatief meer abdominaal vet, wat het risico op insulineresistentie en laaggradige ontstekingen verhoogt. Premenopauzale vrouwen hebben meer subcutaan en minder visceraal vet, vergeleken met mannen met dezelfde BMI. Deze sekseverschillen in hoe het lichaam voedingsstoffen verwerkt, waar het vet wordt opgeslagen en hoe voedingsstoffen gebruikt worden in organen zoals de skeletspieren en de lever, zorgen voor een betere gevoeligheid voor het hormoon insuline en mede daardoor voor een lager risico op type 2-diabetes en hart- en vaatziekten bij pre-menopausale vrouwen.
Vermindering oestrogeen
Na de menopauze neemt bij vrouwen het risico op insulineresistentie en cardiometabole aandoeningen toe. Een van de oorzaken hiervan lijkt de afname in de oestrogeenspiegel. De afname van oestrogeen na de menopauze draagt bij aan een herverdeling van onderhuids vetweefsel in het onderlichaam naar de buikregio, wat leidt tot een meer centrale vetverdeling (visceraal vet).
Hormonale veranderingen
Door hormonale veranderingen worden vetcellen in het buikvet dan vaak groter, wat leidt tot verstoringen in de stofwisseling en ontstekingsreacties in het vetweefsel. Ook kunnen spieren en de lever minder goed vet verbranden, waardoor meer vet zich ophoopt in deze organen. Dit zorgt ervoor dat ze minder gevoelig worden voor insuline. Al deze veranderingen dragen sterk bij aan het verhoogde risico op hart- en vaatziekten en type 2-diabetes bij vrouwen na de menopauze.
Sekse-specifieke) strategieën
Er is een beter begrip nodig van sekseverschillen in cardiometabole complicaties en hoe mannen en vrouwen (anders) reageren op leefstijlinterventies, medicatie voor de behandeling van obesitas en operaties. Deze kennis is essentieel om effectievere (sekse-specifieke) strategieën te ontwikkelen om cardiometabole complicaties bij zowel mannen als vrouwen met obesitas te voorkomen en te behandelen.
Bronnen:
- Goossens G, Jocken J, Blaak E. Sexual dimorphism in cardiometabolic health: the role of adipose tissue, muscle and liver. Nat Rev Endocrinol. 2021 Jan;17(1):47-66. doi: 10.1038/s41574-020-00431-8.
- European Congress on Obesity 2025. https://eco2025.onlinecon.org/session/111