Wereldwijd rapporteren studies dat kinderen en adolescenten negatieve psychologische gevolgen lijken te ondervinden van de COVID-19 lockdownmaatregelen, waaronder angst, somberheid en frustraties. Voor kinderen en adolescenten met obesitas gaan de maatregelen daarnaast samen met een verslechtering van de leefstijl, suggereert Italiaans onderzoek. In de klinische praktijk bemerkten wij angst passend bij bovenstaande bevindingen. Daarom hebben wij in een Nederlandse patiëntenpopulatie bestaande uit kinderen en adolescenten met ernstige obesitas, onderzocht wat voor hen de psychische gevolgen waren, met een focus op angst en kwaliteit van leven.
Methode
Voor deze studie konden we gebruik maken van onze patiëntenpopulatie uit het Centrum Gezond Gewicht – Erasmus MC (Sophia Kinderziekenhuis), waardoor data uit het voorgaande jaar ter vergelijk konden worden meegenomen. Van 2-23 april 2020 namen wij semi-gestructureerde telefooninterviews en een vragenlijst om de kwaliteit van leven te meten (PedsQL; scores op een schaal van 0-100) af bij 75 gezinnen, gedurende de intelligente lockdownperiode. De patiënten die het betrof hadden ernstige obesitas, een gemiddelde leeftijd van 10,5 jaar en waren net iets vaker meisjes (52%).
Belangrijkste bevindingen
Wij zagen dat COVID-19 gerelateerde angst gerapporteerd werd voor 32% (24/75) van de kinderen en adolescenten. In de gehele groep zagen wij een klinisch relevante daling van zelfgerapporteerde kwaliteit van leven (gemiddeld −6,3 punten) in vergelijking met het jaar daarvoor. Voor het deel van de groep waarvoor angst werd gerapporteerd was deze daling gemiddeld -10,3 punten versus -3,3 punten voor de rest van de kinderen en adolescenten. Daarnaast zagen we dat 25% (19/75) van de gezinnen zelfopgelegde extra strenge quarantainemaatregelen had ingevoerd, zoals kinderen die het huis niet mochten verlaten om buiten te spelen. Vanwege zorgen hieromtrent boden we sommige gezinnen een telefonische follow-up aan. Daarin bemerkten we dat informatieverstrekking tijdens het eerdere consult hun angst en maatregelen had verlicht, waardoor ze hun zelfopgelegde extra strenge quarantainemaatregelen opgeheven hadden.
Conclusie en aanbevelingen
Deze studie heeft ons het inzicht gegeven dat zorgverleners die betrokken zijn bij kinderen en adolescenten met ernstige obesitas rekening moeten houden met het bestaan van angst bij hen en hun gezinnen. De potentiële negatieve impact die de maatregelen hebben op de leefstijl, kunnen hierdoor versterkt worden. De COVID-19 maatregelen vormen daarmee een extra uitdaging voor deze patiëntengroep. Alleen al het onderwerp bespreekbaar maken, kan hierin helpend zijn en de potentieel negatieve gevolgen voor psychisch welzijn en een gezonde leefstijl verminderen.
Auteurs: Dr. Bibian van der Voorn, Ozair Abawi, Mila Welling, Emma van den Eynde, Prof. dr. Liesbeth van Rossum, Dr. Jutka Halberstadt en Dr. Erica van den Akker.
Bovenstaande is een samenvatting van:
Abawi O, Welling MS, van den Eynde E, et al. COVID-19 related anxiety in children and adolescents with severe obesity: A mixed-methods study. Clin Obes. 2020;e12412. https://doi.org/10.1111/cob.12412